به گزارش خبرنگار ایرنا، جمعیت سالمند کشور در ۲۳ سال گذشته، ۲ برابر شده است و این در حالی ست ایران بدون اینکه وارد جرگه کشورهای توسعه یافته شود با بحران سالمندی مواجه شده است. به باور کارشناسان، سال ۱۴۱۰ شروع بحران سالمندی است و جمعیت سالمند کشورمان از ۱۴ درصد عبور می کند و ماهیت سالمندی پیدا خواهد کرد.
ابر بحران سالمندی در کشورمان نیز از سال ۱۴۲۱ آغاز خواهد شد. هزینه بیمه سلامت و مراقبت، افزایش شدیدی خواهد یافت و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی، سلامت و مراقبت باعث شکل گیری ابر بحران سالمندی ایران خواهد شد و سال های سال این ابر بحران ادامه خواهد یافت. پیش بینی می شود در سال ۱۴۳۰ جمعیت سالمندان ایران از ۳۰ میلیون نفر عبور کند و طی سال های ۱۴۳۵ تا ۱۴۴۵ اوج سالمندی ایران حواهد بود.
داده های آماری بیانگر این است که عمده کشورهای توسعه یافته حدود ۸۰ سال طول کشید تا درصد جمعیت سالمندشان از ۱۰ به ۲۰ درصد برسد و این در حالی است که جمعیت سالمند ایران طی ۲۳ سال ۲ برابر شده است! در سال ۱۴۴۵ میانه جمعیتی ایران به ۵۰ سال می رسد؛ یعنی ۵۰ درصد جمعیت بالای ۵۰ و ۵۰ درصد دیگر نیز کمتر از ۵۰ سال خواهد بود و این به این معنی است که کشورمان به ژاپن نزدیک شده و به یکی از پیرترین کشورهای جهان تبدیل خواهد شد و این در حالیست که در این بازه کشورهای مثل پاکستان، افغانستان و عراق جزو سه کشور جوان جهان محسوب می شوند و میانه جمعیتی حدود ۳۰.۵ سال خواهند داشت.
در ایران به ازای هر ۷۲۰ سالمند فقط یک تخت سالمندی داریم و مجموع تخت های سالمندی ایران حدود ۱۵ هزار تخت است؛ در حالی که در کشورهای توسعه یافته به ازای هر ۱۸ سالمند یک تخت سالمندی وجود دارد.
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، سن امید به زندگی از ۵۴ سال در سال ۱۳۵۵ به ۷۵ سال در سال ۱۳۹۵ رسید که خود نشانه خوبی است ولی آنچه که بیش از افزایش مدت امید به زندگی مهم است، کیفیت زندگی است که متاسفانه وضعیت سالمندان جامعه از این نظر خوب نیست.
پیش بینی افزایش ۳۱ درصدی جمعیت سالمند در کشور
پیشبینی جمعیت سالمندی هم تا سال ۱۴۳۰ نشان میدهد که در ایران سال ۱۳۹۸ حدود ۹.۵ درصد جمعیت بالای ۶۰ سال داشتند که در سال ۱۴۱۵ به ۱۶.۵ درصد و در سال ۱۴۳۰ به بیش از ۳۱ درصد افزایش خواهد یافت و جمعیت سالمند کشورمان بیش از میانگین جهانی خواهد شد.
در مازندران، با توجه به کاهش نرخ ازدواج، افزایش نرخ طلاق و مهاجرت جوانان به شهرهای بزرگ بحران سالمندی شدت بیشتری دارد و باعث کاهش نیروی مولد و افزایش نیروی غیرفعال شده است.
بحران سالمندی، به دلیل افزایش میانگین سن جمعیت و کاهش نرخ باروری در مازندران به عنوان یک چالش جدی مطرح است. طبق پیشبینیها، در آینده نزدیک درصد قابل توجهی از جمعیت مازندران را افراد سالمند تشکیل خواهند داد.
مازندران دومین استان پیر کشور بعد از گیلان است و میانگین سنی جمعیتی آن ۳۵ سال است.
نرخ باروری در مازندران پایین است و حدود ۱.۴ فرزند است و با ادامه این روند، پیشبینی میشود که تا سال ۱۴۳۰، حدود ۳۰ درصد جمعیت مازندران را سالمندان تشکیل خواهند داد.
سالمندی، چالش جهانی با سرعت بیسابقه در ایران
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت که اگر مساله سالمندی به درستی مدیریت نشود، در آینده ای نزدیک به یک بحران سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تبدیل خواهد شد.
مژگان رضازاده در جلسه شورای ساماندهی سالمندان مازندران که در ساری برگزار شد در سخنانی با اشاره به روند جهانی سالمندی، گفت: سرعت تغییرات جمعیتی در ایران در مقایسه با سایر کشورها منحصر به فرد است.
وی اظهار داشت: کشورهای توسعه یافته با برنامهریزی و زیرساختهای قوی توانستهاند این بحران را مدیریت کنند اما ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه، فاقد زیرساختها و برنامهریزی لازم برای ورود به این مرحله است.
این مقام مسوول با بیان اینکه برخی استانهای کشور هم اکنون وارد مرحله سالمندی شدهاند، افزود: نگرانی ما بیشتر متوجه استانهای برتر از نظر جمعیت سالمند، شامل گیلان، مازندران، تهران، مرکزی، همدان و اصفهان است. وی با عنوان اینکه سازمان بهزیستی به عنوان دبیر شورای ملی سالمندان کشور مسئولیت سیاستگذاری در این حوزه را بر عهده دارد، نسبت به روند زنانه شدن سالمندی در ایران هشدار داد و خاطرنشان کرد: با افزایش شمار زنان سالمند که بسیاری از آنها خانهدار و فاقد آگاهی لازم در زمینه خود مراقبتی هستند، احتمال شیوع بیماریهای شایع دوران سالمندی افزایش مییابد.
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور با اشاره به کاهش موالید و افزایش سالمندان تنها در کشور، تصریح کرد: با رشد سالمندی هزینههای مراقبت و حمایت اجتماعی نیز به شدت افزایش خواهد یافت.
رضازاده اظهار کرد: در صورتی که این موضوع مدیریت نشود، نه تنها مشکلات متعدد تامین نیروی کار بوجود می آید بلکه نبود مراقب و مشکلات ناشی از سالمندان وابسته و غیرفعال باعث مشکلات زیادی در موضوعات مراقبتی و بهداشتی خواهد شد و دیگر حتی فرصتی برای رسیدگی به مسائل جوانان باقی نخواهد ماند.
وی بر لزوم جلب و جذب و مشارکت بخش خصوصی برای سرمایهگذاری در مراکز نوین سالمندی تاکید کرد و گفت: سازمان های دولتی و حمایتی به تنهایی قادر به نگهداری از تمام سالمندان تنها نیستند و نیاز است از سرمایه گذاران و علاقمندان بخش خصوصی جهت مشارکت در طرح های نوین حوزه سالمندی دعوت شود.
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور گفت: استان مازندران با برخورداری از آب و هوا و شرایط مناسب زیست بوم، منطقه ای مناسب برای راهاندازی هتلها و پانسیونهای مخصوص سالمندان، شهرک های رفاهی و بومگردی تخصصی حوزه سالمندی دارد.
رضازاده بر لزوم توانمندسازی سالمندان و افزایش آگاهی افراد بالای ۵۰ سال تاکید کرد و گفت: هرچه دانش سالمندان بیشتر باشد، مدیریت این بحران در آینده آسانتر خواهد بود.
با بیان اینکه شکاف بین نسلی ممکن است به کاهش احترام به سالمندان منجر شود و حفظ کرامت آنها باید در برنامههای استانی گنجانده شود از طراحی نخستین الگوی یکسانسازی شغل مراقبین سالمند در کشور خبر داد و افزود: از پیشرفتهترین دانش جهانی در این زمینه استفاده میشود تا شغل مراقبت از سالمندان در ایران اجرایی و عملیاتی شود.
وی ادامه داد: هرچه سهم مشارکت مردم و متخصصان بخش غیردولتی در حوزه سالمندی بیشتر باشد، مدیریت موضوع سالمندی در آینده با چالش کمتری مواجهه می شود.
وی گفت که برنامهریزیهای شورای ملی سالمندان با هدف تسریع در اقدامات به ویژه برای استانهای پیشرو در این حوزه در حال انجام است.
افزایش آمار سالمندان و ضرورت برنامه ریزی جامع در مازندران
سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری مازندران نیز در جلسه شورای ساماندهی سالمندان مازندران در سخنانی، با اشاره به آمار سالمندان در این استان، بر لزوم برنامه ریزی جامع برای مقابله با پیری جمعیت تاکید کرد و خواستار همراهی و همکاری تمام دستگاههای عضو شورای سالمندان استان در راستای شناسایی، هدف گذاری و برنامه ریزی برای ارایه خدمات مطلوبتر به این قشر شد.
سید امیر حسینی جو، با اشاره به قرار گرفتن استانهای گیلان و مازندران در رتبههای بالای سالمندی کشور، بر ضرورت هماهنگی و تصمیمگیری مؤثر در این حوزه تأکید کرد.
وی با اشاره به فرهنگ احترام به بزرگان خانواده و نقش محوری خانواده در استان مازندران، حفظ سنت های حسنه و حمایت هدفمند از سالمندان را از راه کارهای موثر در مدیریت این جمعیت در آینده عنوان کرد که در این خصوص تقویت نظام بیمه ای، آموزش خانواده و سالمندان از مسائل مهم و اساسی است.
وی با اشاره به ضرورت توجه به سالمندان در طرحهای توسعه شهری و روستایی در برنامه های ملی، استانی و محلی خواستار توجه به ارائه خدمات به این جمعیت در طرح های شهری و روستایی و بهبود خدمات مستمری، بازنشستگی، درمان و بیمه برای این قشر شد.
وی با اشاره به معرفی ساری بهعنوان شهر دوستدار سالمند به ضرورت آماده سازی شهرها برای زندگی و ارائه خدمات به جامع سالمندان تاکید کرد و از آمادگی شهردار ساری برای راه اندازی دبیرخانه شهر دوستدار سالمند حبرداد و بر لزوم راه اندازی این دبیرخانه در سایر شهرهای مازندران تاکید کرد.
سرعت رشد سالمندی در مازندران نگرانکننده است
مدیرکل بهزیستی مازندران نیز در سخنانی با بیان اینکه سرعت رشد سالمندی در این استان بسیار بالاتر از میانگین کشوری است، گفت که طبق آخرین سرشماری، جمعیت سالمندان استان در ۶ سال گذشته، سه درصد رشد داشته که این یک زنگ خطر است.
فریبا بریمانی با بیان اینکه با بیان اینکه بیش از ۱۶ درصد جمعیت مازندران را سالمندان تشکیل میدهند که این میزان از میانگین کشوری بالاتر است، افزود: مازندران دومین استان سالمند کشور است.
وی بر لزوم همکاری دستگاههای مختلف برای بهبود وضعیت سالمندان تاکید کرد و اظهار داشت: سالمندی یک موضوع چند بعدی است و یک دستگاه به تنهایی نمیتواند از عهده این مسئولیت بزرگ برآید.
این مقام مسوول خاطرنشان کرد: بر اساس سند ملی سالمندان، برای هر دستگاه وظایفی تعیین شده و امیدواریم با همگرایی بین بخشی، خدمات مطلوبی به این قشر ارائه شود.
بریمانی با اشاره به بند هفت سیاستهای کلی جمعیت، ابلاغی رهبر معظم انقلاب اسلامی، بر ضرورت فرهنگسازی برای تکریم سالمندان و حفظ جایگاه آنان در خانواده تاکید کرد و گفت: شعار ما خانواده محوری است و به هیچ وجه تمایلی به جداسازی سالمندان از خانواده و نگهداری آنان در مراکز شبانهروزی نداریم و اولویت بهزیستی این است که سالمندان در کنار خانواده باشند و خدمات لازم را دریافت کنند.
وی هدف از شورای ساماندهی سالمندان استان را بهبود روش زندگی، ارتقای کیفیت و ایجاد رضایت از زندگی در سالمندان از طریق ارائه خدمات رفاهی، بهداشتی، درمانی و توانبخشی عنوان کرد و گفت: محقق شدن این موارد با رعایت سیاست ها و خط مشی های سند ملی سالمندان امکان پذیر خواهد بود.
مدیرکل بهزیستی مازندران ادامه داد: سیاست ها و خط مشی های شورای ساماندهی سالمندان، فراهم ساختن امکان تداوم حضور سالمند در جامعه، تاکید بر حفظ موقعیت و جایگاه آنان در خانواده، تایید حداقل نیازهای اساسی سالمندان نیازمند در کشور، تاکید بر حفظ احترام و شان و حرمت آنان و فراهم ساختن امکان مشارکت مردم، انجمن ها و موسسات غیر دولتی است.
بریمانی با اشاره به برخی خدمات ارایه شده این اداره کل به سالمندان، گفت: پنج مراکز توانبخشی و مراقبتی شبانهروزی با ارایه خدمت به ۲۷۰ سالمند، ۱۴ مراکز آموزشی توانبخشی روزانه برای ۷۵۴ سالمند، خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه "سی بی آر"، پرداخت مستمری به سالمندان واجد شرایط، تهیه تجهیزات توانبخشی و مناسبسازی منازل و برنامههای هنردرمانی و توانمندسازی سالمندان از جمله این خدمات است.
این مقام مسئول از اجرای طرح توانمندسازی سالمندان در شهرستانهای ساری، قائمشهر، سوادکوه، آمل، بابل، نکا، بهشهر، نوشهر و چالوس خبر داد و گفت: تاکنون و با اقدامات صورت گرفته، یکهزار و ۲۰۰ زن سالمند، آموزشهای ارتقای کیفیت زندگی را فرا گرفتند.
بریمانی ادامه داد: برنامه توانمندسازی سالمندان طیف وسیعی از خدمات و مداخلات است که آموزش های لازم ارائه می شود تا این عزیزان بتوانند توانمندی های خود را بالا ببرند و یک سطح وسیعی از عملکرد متناسب داشته باشند تا حقوق فردی و اجتماعی خود را مطالبه کنند.
وی از اجرای طرح انحصاری گروه جهادی شهدای بهزیستی مازندران در روستاهای دوردست خبرداد و افزود: در ۲ سال و ۹ ماه گذشته، علاون بر شناسایی چهار هزار مددجوی جدید، بیش از یکهزار و ۸۰۰ روستای مازندران از خدمات سیار بهزیستی مازندران برخوردار شدند ضمن اینکه سالمندان جدید هم از همین طریق در روستاها شناسایی زیرپوشش بهزیستی استان قرار گرفتند و این طرح به عنوان یکی از طرحهای موفق سازمان بهزیستی کشور شناخته شده است.
ساری، شهر دوستدار سالمند
مدیرکل بهزیستی مازندران با اشاره به انتخاب شهر ساری به عنوان شهر محیط دوستدار سالمند، خواستار حمایت بیشتر استانداری و شهرداری برای ارائه خدمات بهتر به سالمندان شد.
بریمانی بر لزوم همکاری بیندستگاهی برای انتقال تجربیات سالمندان به نسل جوان و همچنین افزایش امکانات رفاهی برای سالمندان دهک پایین تاکید کرد.
بهزیستی مازندران ۱۶۲ هزار خانوار با ۳۶۰ هزار نفر جمعیت را زیرپوشش دارد. بهزیستی مازندران ۶۲ هزار معلول را زیرپوشش دارد و معلولان جسمی حرکتی با ۲۷ هزار نفر بیشترین تعداد معلولان زیر پوشش این نهاد حمایتی در استان را به خود اختصاص داده اند، این نهاد همچنین ۱۳ هزار معلول کم توان ذهنی، بیش از هفت هزار معلول نابینا و هفت هزار و ۴۳۰ معلول ناشنوا و کم شنوا، ۶ هزار و ۵۰۰ بیمار روانی مزمن و ۷۳۰ معلول صوت و گفتاری را در مازندران زیرپوشش دارد.
نظر شما